İngiltere
ATATÜRK İÇİN
DİYORLAR Kİ!
İngiltere
-Savaş sonrasının
en ileri gelen devlet adamlarından biri. Kendi başına bir klas oluşturuyordu
ve hemen her açıdan tekdi.
The Fortnightiy,
Londra
-Avrupa, savaştan
sonra belirmiş az sayıdaki yapıcı devlet adamlarından birini kaybetti.
Spectator, İngiltere
-Acımasız bir güce
ve ateşli bir hırsa, az rastlanır bir enerji ve gözüpek bir entelektüel radikalizm
ekledi; tarihsel gelenekler ya da dinsel duygusallıklarla hiç etkilenmedi. Fakat
bunları daima siyasal bir olgunlukla dengeledi.
The Times, Londra,
-Çağımızda hiçbir
isim Atatürk'ün adı kadar büyük saygı yaratmamıştır.
Observer, Londra
Bir zamanlar Avrupaya
fuzuli girmiş bir devlet sayılan Türkiye, Atatürk'ün önderliği altında Avrupa'nın
iç politikasının değerli ve ilerici bir üyesi olmuştur.
İngiliz Times
Gazetesi
"Devrin en
centilmen, sözüne en inanılır, dostluğuna en güvenilir, devlet adamı Atatürk'tür."
İngiliz Basını
Bu devrin diktatörlükleri
ve demokratları Atatürk'ün iyi adam hasletine malik olsalardı, dünya böyle iki
düşman safa ayrılmazdı.
İngiltere
Vekar ve haysiyetin
bir lâftan ibaret kaldığı bu asırda, Atatürk vekar ve haysiyetin canlı timsaliydi.
İngiltere
Atatürk'ün ölümüne
bugün hayatın artık hatıradan başka bir şey olmadığı bir âlemde büyük bir devlet
adamı, büyük bir asker, büyük derecede şerefli bir şahsiyet olarak ağlanmaktadır.
İngiltere önce, cesur ve asil bir düşman, sonra da sadık bir dost olarak tanıdığı
büyük adamı selamlamaktadır.
Londra, Sundey
Times
O, nevi tamamiyle
şahsına münhasır bir devlet adamı idi. Diktatörlerin tahammül edemediği serbest
bir nizamla, demokrasilerin başaramadığı ve başaramıyacağı işleri yapmıştır.
Tarihte böyle adamlar devirlerine kendi adlarını vermişlerdir. Yâni, o kadar
ender yetişirler.
Word Price
Muasır hiçbir isim
"Atatürk" adı kadar büyük saygı telkin etmemiştir. Atatürk yalnız
Türkiye'nin bütün hayatını değiştiren bir dehâ değil, fakat beynelmilel münasebetlerde
iyilik ve yalnız iyilik yapan bir adamdır.
İngiltere, Observer
Gazetesi
Kemalist Türkiye,
bir milletin sağlam bir ekonomik siyaset güderek devletler arasında yakışırı
olduğu şerefli yeri nasıl kazanabileceğini bütün cihana göstermiştir.
İngiliz, The
Financial Times
Kendisi tarafından
hazırlanıp yönetilmiş olan Türk İnkılâbı erkek, kadın bütün yurttaşlarına, Türkiye'nin
önceki kuşaklarından hiçbirine nasip olmayan özgürlük ve güven dolu bir hayat
sağladı. Başarıları, Türkiye'nin Avrupa devleti olmasını sağladı, yakın doğunun
tarihini değiştirdi.
İngiliz Times
Gazetesi
Savaş Türkiye'yi
kurtaran, savaştan sonra da Türk Milletini yeniden dirilten Atatürk'ün ölümü,
yalnız yurdu için değil, Avrupa için de büyük kayıptır. Her sınıf halkın O'nun
ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahraman ve modern Türkiye'nin
Ata'sına değer bir görünümden başka bir şey değildir. (1938)
Winston CHURCHILL
İngiltere Başbakanı
Atatürk, Türk Milleti'nin
ruhunda Türk Bayrağı gibi dalgalanan bir baştı.
İngiliz Daily
Telegraph
Cumhuriyet Türkiyesi'nin
Devlet Başkanı Kemâl Atatürk, diğer önderlerde görmeye alışmadığımız şu değerli
nitelikleri kişiliğinde toplamış bulunuyor: alçak gönüllülük, yeterlik ve başarı....
İngiliz The
Truth Dergisi
O genç ve dâhi
Türk Şefi'nin o esnada Çanakkalede bulunması, müttefikler bakımından talihin
en acı darbelerinden biridir.
İngiliz Yazarı
Alan Moorehead
Çanakkale savaş
alanındaki durumu bütün gerçekleriyle belirtmeyi gerekli görüyorum.
Biz şimdi, kahramanca
çarpışan ve çok ustalıkla, cesurca yönetilen asıl Türk ordusunun karşısında
bulunuyoruz.
İngiliz Generali
Hamilton
"Birçok kuvvetli
adamın iktidara geldiğini gören neslimiz, bunların eserlerini gözden geçirdiğinde,
hiçbir millet ve devlette yapılan inkılâpların Atatürk tarafından başarılanlar
kadar iyi düşünülmemiş olduğunu kabul edecektir.
İngiliz Daily
Telgraph Gazetesi
Atatürk, eskimiş
bilimlerle boş yere kafasını yormamış olduğundan daha taze ve cesur düşünen
bir önderdir.
Kendisi için, bu
günkü Avrupa'nın en güçlü Devlet Adamıdır diyebileceğimiz Atatürk, hiç şüphesiz
devlet adamlarının en cesur ve orijinalidir.
İngiliz Yazarı
Herbert Sideabotham
Türkiye'yi kurtarmış,
Türk Milleti'ne önderlik eylemiş ve Türk Milleti'ni ihya etmiş olan Atatürk'ün
ölümü, hem Türk Milleti, hem de Avrupa için mevsimsiz ve pek acı bir kayıptır.
Cemiyetin her tabakasına mensup erkek ve kadınlar tarafından tabutu üzerine
dökülen göz yaşları, modern Türkiye'nin kahramanı, şampiyonu ve babası olan
bu recûlün, yaşadığı süre içinde gördüğü işe yaraşır ve şükran nişanesi ve minnet
teşkil eder.
Sır Winstön
Churchill
Büyük Britanya Başvekili
Herhangi bir olayı
derinliğiyle kavramak, çıkar yolu görüp birdenbire harekete geçmek iktidarı,
O'nun eşsiz otoritesinin başlıca kaynaklarından biridir. (1923)
İngiliz Gazetecisi
Grace Ellison
(1922'de Türk ordularının
zaferi neticesi Anadolu'daki emelleri gerçekleşmeyen İngiltere'nin Türk düşmanı
olarak bilinen Başbakanı Lıoyd George, Parlamento'da kendisine yöneltilen suçlama
ve tenkitleri şöyle cevaplandırmıştır): "Arkadaşlar, yüzyıllar nadir olarak
dahi yetiştirir. Şu talihsizliğimize bakın ki o büyük dahi çağımızda Türk Milleti'ne
nasip oldu. Mustafa Kemâl'in dehasına karşı elden ne gelirdi.
LIoyd GEORGE
İngiltere Başbakanı
Atatürk'ün kendi
eliyle yön çizdiği yeni Türkiye'nin dış siyaseti, bu memleketi batılı uluslar
topluluğuna katmış ve eski düşmanlarını kendisine dost yapmıştır.
İngiliz Times
Gazetesi
1. Cihan Savaşında,
Gelibolu yarımadasındaki kahramanlık destanı olan mücadelede ve Kurtuluş Savaşı'daki
davada yüksek dehâsı kendisine tam ve parlak zaferler kazandırmıştır.
Yüksek ruhu ve
sebatı sayesinde herhangi bir komutan, sinirini kıracak zorlukları ve talihsizlikleri
sarsılmaksızın atlatmıştır.
İngiliz The
Times Gazetesi
Mustafa Kemâl Atatürk'ün
ölümünün 25.yıldönümü dolayısıyla anısını saygıyla anarım.
Atatürk'ün adı
bizde hemen hemen 50 yıl önce parlak bir Türk Askeri kumandanı olarak biliniyordu.
Barışı takiben O'na büyük millî liderler arasında tarihteki sürekli yerini kazandıran
devletçilik nitelikleriyle Atatürk'ü tanıdık.
Bugün, Türkiye,
Batı bağlaşması içinde İngiltere ortaklık yapmaktadır. İngiltere ve Türkiye
aynı genel politikayı uygulamakta ve çeşitli alanlarda fayda sağlayan işbirliğinde
bulunmaktadırlar. Mutlu işbirliği; büyük anlamda Atatürk'ün çalışmalarının neticesidir.
Atatürk'ün ölümünün
25.yıldönümünde, O'nu kahraman asker olarak saygı ile anar, modern Türkiye'nin
Atası'nı, devlet adamı Atatürk'ü takdir ve şükranla anarız."
Sir A. Douglas
HUME
Bazı Kimseler Atatürk'ü
diktatörler arasında saymıştır. Bence bu görüş yanlıştır ve yanlış yola götürür.
Her ne kadar hiç kimse bu deyimi Hitler ve Mussollini'ye yakıştırmakta duraklamazsa
da diktatörün ne demek olduğunu zamanımızda yetkiyle tanımlayabilen yoktur.
Şu halde sorabilirsiniz: Atatürk'ü niçin bu nitelikten arı görüyorsunuz?
Bunun birçok nedenleri
var. Başlıcası şudur ki, Atatürk bilimle, kendisinin bulunmayacağı zamanlar
için çalışıyordu. Kendisinden sonra da yaşayacak bir hükümet sistemi ve yönetim
kurmağa gayret ediyordu. Kendi görünüşleri uymağa halkı zorlamakla değil de,
inançlarını öğretmeğe ve ideallerini açıklamağa uğraşıyordu.
Kurtuluş Savaşı'nda
çalışma arkadaşlarıyla birlikte işleri plânlarken, milletin egemenliğini Büyük
Millet Meclisi'nde toplamıştı. Meclis üyeleri halk tarafından seçiliyordu. Cumhurbaşkanı
da dört yılda bir seçiliyordu ve meclis, yasama gibi belirli yürütme günlerine
de sahipti.
Atatürk'ün Büyük
Millet Meclisi'ne karşı saygısı dikkate değer. İçişleri konusunda Atatürk'ün
başlıca endişesi, yalnız o zamanlar için değil, her durumun ihtiyacına uyacak
ve gelişecek bir uyma yeteneği ile işleyebilir, canlı bir siyasi organizma yaratmaktı.
Eğer yaşasaydı
- zannedersem- gelecek Cumhurbaşkanlığı seçiminde kendisine ait teklifi kabul
etmez, özel hayatına çekilir ve mekanizmanın aynı yeterlilikle işleyip işlemediğini
görmek isterdi. Arkadaşları buna razı olur muydu? Orasını kestiremem.
Sir Percy LORAINE
İngiltere Büyükelçisi
Atatürk'ün ıslahatı
devamlı olacaktır. Zira bu ıslahat, savaştan önce kendisini tanımış olanlar
için hemen hemen tanınamıyacak derecede değişmiş olan Türkiye'yi çökmüş bir
memleket halinden kuvvetli ve tek düşmanı kalmadan bırakmıştır. Bu, zamanımızın
hiçbir şahsiyetinin başaramadığı şeydir."
Vernon BARLETT
Bugün Türkiye,
büyük ve yeni bir memlekettir. Ve savaş sonrasının dehşet, sefalet ve bitkinliğinden
çıkmış olan bu yeni Türkiye, Atatürk'ün dimağında vücut bulmuştu. O, bu Türkiye'yi
kendi elleriyle dünyaya getirdi.
Dela Mail Gazetesi
"Tarihin en
büyük adamı"
Yüksek trajlı bir
İngiliz gazetesi, Atatürk'ün devrimizin ve tarihin en büyük adamı olduğunu ve
hiçbir büyükle mukayese kabul etmiyecek kıymette bulunduğunu yazıyor.
Gazete Atatürk'den
söz ederken onun büyüklüğünü anlatabilmek için, her devrin meşhur adamalarından
birkaçını söz konusu ederek, Büyük Atatürk'ümüzün bütün meşhurlarla ölçü kabül
etmez bir inkılâpçı, büyük kumandan, devrin en büyük devlet adamı olduğunu yazmaktadır.
Büyük önderimizin, büyük başarılarından söz eden bu gazete onun derecesine çıkabilmek
için, onun izlediği yoldan başka bir de, Atatürk gibi, olağanüstü bir zekâ,
şimşek gibi kararlar verebilecek bir insan gerekliğini belirtiyor ve (Atatürk'ün
büyük kıymetlerini gösteren hiçbir büyük adamı tarih henüz kaydetmemiştir.)
diyor.
İngiltere-Londra
Basını